Meestal houdt Specialized hun nieuwigheden goed verborgen, deze keer is de vlamnieuwe Worldcup wat minder ‘nieuw’. Deze nieuwe XC Machine is al maanden stiekem te zien en lekte zelfs volledig uit. Vandaag presenteert Specialized alle nieuwigheden, en wij reden er al op.
Nieuwste telg in de Epic familie
Oké, we moesten even goed kijken. Want wat hebben ze bij Specialized nu weer bedacht? Het is geen echte fully, maar ook geen hardtail. Al jaren heeft Specialized de Epic in het gamma, hun volgeveerde XC-racer. Een jaar of drie terug werd ook de hardtail omgedoopt van Stumpjumper naar Epic. Hiermee werd ‘Epic’ een volledige familie die staat voor alles wat hard omhoog én naar beneden kan. De crosscountry fietsen dus. De laatste generatie volgeveerde fietsen bestaat uit een Epic en Epic Evo. Zelfde platform, echter heeft de Evo 120 in plaats van 100 millimeter veerweg en is de bekende Braintechniek afwezig.
Brain inderdaad. Wie Epic zegt, zegt ook automatisch Brain. Maar wat is Brain? Hiervoor moeten we een flinke stap terug zetten in de tijd. Terug naar de tijd waarin volgeveerden in opkomst kwamen. 26 inch wielen, smalle sturen en bar-ends. Veersystemen zijn nog lang niet zo uitgekristalliseerd als nu. Lang verhaal kort, op een volgeveerde fiets verloor je behoorlijk wat energie tijdens het trappen. Om dit te omzeilen bedacht Specialized de Brain. Een automatische lockout die vanzelf open gaat wanneer het moet. En vooral niet veert, wanneer het niet moet. Uniek! En een enorme vooruitgang. Zo had je wel de lusten en niet de lasten van een fully. De Epic groeit met dit systeem al snel uit tot de absolute benchmark onder de volgeveerde fietsen.
Maar techniek staat niet stil. Van 26 inch groeien we naar de 29 inch wielmaat. De veerweg verandert van 80, tot nu zelfs 120 millimeter veerweg bij cross-country fietsen en geometrie verandert. Buiten dat lukt het fabrikanten steeds beter om de negatieve invloed van achtervering verder te elimineren. Zo’n hobbelpaard als vroeger, dat is inmiddels echt verleden tijd. Dit hebben we onder andere te danken aan het uitzwaaien van de voorderailleur.
Doordat frames zo goed zijn geworden is de braintechniek steeds minder een must-have. Sterker nog, parcoursen zijn zo ruw geworden – ook berg op – dat de vering vaak zelfs helpt om beter omhoog te rijden. De vering zorgt voor extra grip. De laatste generatie brain is dan ook al veel minder hard en ‘uit’ dan de modellen ervoor.
Hardtail vervanger
Bekijken we de rijders van het worldcup team, dan zien we dat de normale Epic met Brain amper nog gebruikt wordt. De Epic Evo met 120 millimeter en standaard vering lijkt de huidige norm bij het Specialized team. Daarbij komt vandaag de Epic Worldcup. Als vervanger voor de hardtail. Want inderdaad, na bijna 40 jaar, wordt het traditionele hardtail frame met pensioen gestuurd bij Specialized. De Epic hardtail is enkel nog te koop in basisuitvoeringen.
De Epic Worldcup (WC) is zijn vervanger. Een fiets die oogt als een hardtail, maar stiekem toch 7,5 centimeter veerweg heeft. Zonder brain, en zonder lockout knoppen. Een actieve vering die door een simpel trucje wel aanvoelt als een ‘brain fiets’. Maar ook een fiets die eigenlijk specifiek voor worldcup parcoursen is ontwikkeld. Toch blijkt hij vooral in Nederland ook erg te excelleren. Daarover later meer.
Maar wat is het nu eigenlijk?
Waarschijnlijk dacht je bij het zien van deze fiets direct aan de Trek Supercaliber. En terecht. Ze lijken behoorlijk op elkaar. Deze fiets bestempelen als vervanger voor de hardtail is dan ook een beetje raar. Het ding heeft gewoon 7,5 centimeter veerweg aan de achterkant, en mogen we daarom best een full suspension of soft-tail noemen. Het lijstje met directe concurrenten is klein. De Supercaliber is de bekendste. Verder is er bijvoorbeeld de Lee Cougan Rampage.
Fietsen waarbij de vering vooral zorgt voor extra grip en controle. Maar zeker niet functioneert als een volwaardige fully. Ook niet als hardtail. Want die is nog lichter (logisch). Vergeleken met de Trek heeft deze Specialized een meer vernuftig veersysteem en veel modernere geometrie. Ook is de fiets lichter. In zijn geheel dus een stuk meer bij de tijd dan de Trek. Die Supercaliber draait dan ook al enkele jaren mee.
Geometrie
Dat de hoeken en maten van het frame belangrijker zijn dan enkel vering om het inzetgebied van een fiets te vergroten bewijst Specialized met de Epic WC. De fiets is aan de voorzijde erg lui en lang voor een bijna hardtail. De maten zijn dan ook nagegnoeg identiek aan de Epic Evo die nog steeds erg up-to-date is. Denk aan een 66.5 graden balhoofdhoek en reachmaat van 465 millimeter (large). Dit maakt het voor Worldcuprijders eenvoudig om te switchen tussen beide fietsen. Heb je als consument maar één fiets, dan kun je bergaf ‘geometrie-wijs’ perfect vooruit. De luie balhoofdhoek zorgt voor veel vertrouwen. De 110 millimeter brain vork helpt daar eveneens perfect aan mee. Je leest het trouwens goed. De voorvork behoudt wel zijn hersens!
Veer-evolutie
Dan nu die achtervering. Want dat vergt wat uitleg. Het doel van de achtervering bij deze fiets is vooral om grip en comfort te creëren. Het is een zelfontwikkelde demper samen met Rockshox, voorzien van de nodige slimmigheidjes, die de fiets moet laten aanvoelen als een hardtail met het voordeel van een fully.
De demper heeft geen lock-out, er is geen remote en ook geen Brain. Specialized heeft voor de Worldcup een beroep gedaan op een systeem dat eigenlijk al jaren oud is. Komt ie: Een voorvork of demper bestaat altijd uit twee luchtkamers: een positieve en negatieve. Die laatste zorgt voor tegendruk bij het inveren. Moderne dempers werken zo dat je beiden met één ventiel kunt instellen. Vroeger deed je dit los, één voor één. Dat is luxe, maar ook ingewikkeld: iets te veel tegendruk en je demper doet amper nog wat. Andersom geldt hetzelfde.
Specialized gebruikt dit oude concept om het gevoel van de Brain na te bootsen. De extra grote demper met flinke schacht heeft een normale luchtkamer. Ook is er een extra knop, waarmee je de negatieve luchtkamer kunt instellen.
Dat werkt als volgt. Als de positieve luchtkamer leeg is, kun je de demper indrukken (sag), daarna houd je de knop ingedrukt en laat je de demper uitdrukken. Hiermee zuigt hij zich als het ware vol met lucht. Specialized noemt dit gulp, vrij vertaald een ‘slok lucht’. Gebruik je een maximale teug, dan is het systeem zacht en heb je relatief veel sag: 4,5 millimeter. De fiets voelt hierdoor comfortabel en minder hardtailachtig. Een gevoel van deinen en de behoefte aan een lock-out ontbreken te allen tijde. Stel je de demper in op ‘half gulp’ of zelfs geen, dan wordt de fiets knalhard en ontbreekt sag. De demper voelt volledig geblokkeerd. Alsof je met een Brainsysteem rondrijdt. Bij impact van onderaf overrule je de tegendruk en gaat het systeem gewoon veren. De rebound en compressie zijn later ook nog los aan te passen.
Je leest het al: dit systeem is niet gemaakt voor de beginner. Alles is zeer prettig en relatief eenvoudig instelbaar, maar je dient de gebruiksaanwijzing stapsgewijs te volgen. Verkloot je de volgorde, dan krijg je een onrijdbare fiets.
In tegenstelling tot bijvoorbeeld die Supercaliber heeft de Epic WC een kleine link verstopt in de bovenbuis waardoor de veercurve nog iets te sturen is. De curve is behoorlijk progressief. Het systeem is zo ontworpen dat de volle 75 millimeter snel wordt opgebruikt. Het ringetje wat als sag-indicator om de demper zit zal dan ook snel helemaal tot het einde komen. Geen ramp.
Onderdelen
De Epic worldcup weegt 9.8 kilo uit de doos. Dat is voor een fully zeer licht. Als vervanger voor de hardtail natuurlijk niet uitzonderlijk. Er zijn fully’s met meer veerweg die hetzelfde op de weegschaal brengen. Denk aan de Arc8 Evolve FS of Orbea Oiz. Buiten een gloednieuwe SRAM afmontage is de Epic WC ook uitgerust met veel nieuwe Roval componenten.
Zo is er een stuur uit één stuk. 78 centimeter breed en beschikbaar in lengtes van 60 tot en met 90 millimeter. Het stuur is ook los verkrijgbaar en kost 420 euro. De cockpit weegt 250 gram, en dat is licht! Ook licht zijn de Roval Control SL wielen. Brede velgen, een voornaaf zo dun als een balpen en het gewicht van amper een pak melk. 1240 gram moeten ze op de weegschaal brengen.
Rijtest
We krijgen een testfiets en rijden over bekend terrein en nieuwe trails rondom het Spaanse Banyoles. Het Specialized-team is voor haar deelname aan de grote XC-wedstrijd daar. Mijn maat XL-fiets weegt kant-en-klaar 9,8 kilo: behoorlijk indrukwekkend.
De eerste rondjes met de Worldcup rijd ik al direct met een flinke slok op. Full gulp. De fiets voelt snel. Qua stijfheid en direct stuurgevoel is het absoluut een hardtail, geen fully. Op tractorpaden en ander hobbelig terrein filtert de fiets alle hobbels moeiteloos weg. Op grove trails merk je direct dat de fiets 75 millimeter achtervering heeft. Hoewel de veercurve erg progressief is, en Specialized een rubber bumper heeft geplaatst waardoor een bottom-out gevoel eigenlijk niet waarneembaar is, merk je wel degelijk dat er minder veerweg beschikbaar is. Rondjes zonder gulp voelen voor mij minder prettig. Te stug, te hard. Dat geeft te weinig voordeel. Zeker bergop werkt de fiets nu meer tegen, waar de vering voorheen juist hielp om grip te houden.
Waar de meeste Nederlanders met een Epic dan ook vaak in ‘gesloten’ setting rijden, zou mijn advies bij deze fiets absoluut luiden: gebruik de vering, anders maak je het jezelf onnodig moeilijk. Specialized heeft spacers beschikbaar om de veercurve nog verder aan te passen. Dit werkt absoluut, maar is alleen weggelegd voor mensen die de basis al volledig onder de knie hebben.
Qua stuurgedrag is de fiets bijzonder goed en vergelijkbaar met de normale Epic. Wel voelt de fiets bergaf geregeld een beetje uit verhouding. De voorkant met zijn luie voorkant wekt meer vertrouwen dan de achterkant kan uitfilteren. Zeker wanneer je op meer technische afdalingen komt merk je dat dit geen Epic Evo is. Het inzetbereik van deze fiets is daardoor nogal specifiek.
En dan is er nog iets waar we niet omheen kunnen. Het hele Worldcup team rijdt met een dropperpost. Dat wil je ook op die parcoursen. Toch verkoopt Specialized de fiets zonder zo’n zakkende zadelpen. Lichter en zo heeft de renner de keuze aldus het merk. Volgens mij werkt dit andersom net zo, die draadloze AXS dropper is er immers net zo snel uit als dat je hem er in zet, maar oké. Tijdens de introductie van deze fiets in Spanje is dit dan ook een veelvuldig terugkerend gespreksonderwerp. Vooral omdat we zeer duidelijk voelen dat de potentie van de fiets zonder dropperpost bij lange na niet kan worden benut. Het lange en stijve frame, de luie vorkhoek, de brede banden: het zorgt er allemaal voor dat je lekker naar voren kunt hangen en idioot hard naar beneden kunt knallen. Maar dan zit het zadel in de weg zit en dat remt je letterlijk af. Een dropperpost is een must bij deze fietsen. Simpel.
Conclusie
Specialized heeft met deze Epic Worldcup een ietwat eigenaardig product gelanceerd. Ja, het is een ramsnelle, stijve racer. Voor eenvoudige trails is het een ideale fiets, waarmee je precies genoeg vering hebt om comfort te genereren zonder energieverlies. Maar het is wel wéér een specifiek product zonder uitwisselbaarheid. Wat is er nu eigenlijk mis met een lichte snelle fully van 120 millimeter veerweg die quasi hetzelfde weegt? Met andere woorden, wat is er mis met die Epic of Epic Evo?
Eerder maakte ik de vergelijking met de Supercaliber van Trek. Die fiets is licht, maar qua vering veel eenvoudiger en minder doordacht. Er is geen link aanwezig, wat een remote lock-out bijna onvermijdelijk maakt. De geometrie is tevens een stuk terughoudender. De Epic Worldcup is qua rijgevoel sneller en verfijnder. En daarmee kom ik bij een belangrijk punt. Ik geloof nooit dat we deze fiets heel veel in de Worldcups gaan zien.
Wat ik wel geloof is dat het zo’n beetje de beste fiets is die je momenteel kunt kopen voor de Nederlandse trails! Daar kom je namelijk nooit over de limiet van de fiets heen. Hier heb je vooral alle voordelen en nooit de nadelen. De beperkte achtervering helpt je perfect over alle remkuilen. Het hardtail gevoel is juist wat de gemiddelde Nederlander zo prettig vindt en bergje af heb je nog steeds dezelfde luie balhoofdhoek als de Epic Evo. Fiets je veel in het buitenland, koop dan ook die laatstgenoemde.
Ben je een echte Hollandse polderbosbeuker, dan is die Epic Worldcup een topfiets. Volg altijd zeer precies de handleiding bij het instellen van de vering en doe het nooit zoals bij een Ikea kast, precies andersom. Als laatste moeten we het toch nog even over de prijs hebben. De geteste S-works kost €12.500, zonder dropperpost, Dat is drie ruggen meer als vervanger van de al erg dure hardtail. Oef! Ook voor een fully is het erg prijzig trouwens, al is de Supercaliber nóg duurder!
Specialized Epic Worldcup S-Works €12.500
Specialized Epic Worldcup Pro €9000
Specialized Epic Worldcup frameset €6500
