MTB’ers kennen Santa Cruz wel, maar onder weg- en gravelfietsers is het merk minder bekend. En dat terwijl ze wel degelijk een fraaie gravelbike maken. Aan Léon de taak om zijn tanden erin te zetten. Hoe zal deze Santa Cruz Stigmata hem smaken?
Fietsen testen is prachtig om te doen. Je mag rondrijden op het nieuwste van het nieuwste, vaak zijn dat modellen waar veel mensen naar uitkijken. Maar net zo leuk als het testen van grote fietsmerken, vind ik het rijden op fietsen die wat minder bekend zijn. Neem deze Santa Cruz: onder de mensen die zich vooral op de weg focussen, zal dit niet zo’n bekend merk zijn. Bij mountainbikeliefhebbers is dat een ander verhaal; Santa Cruz is namelijk voornamelijk een MTB-merk. Toch hebben ze wel degelijk een prachtige gravelbike, de Stigmata. Ik had het geluk dat ik deze fiets mocht uitproberen in het Limburgse
heuvelland.
Verende voorvork
In mijn woonplaats Maastricht zit een leuke nieuwe zaak, Off The Map, die zich voornamelijk richt op gravelen. Zij hebben me erg goed geholpen om deze testfiets bij mij te krijgen – waarvoor dank. Deze test-Stigmata valt meteen op door zijn kleur en verende voorvork. Over die kleur: het is een soort grijsachtig roze, met iets donkerder letters erop. Apart, maar ik houd er wel van. Het oogt heel rustig, mooi. Sowieso ziet de fiets er goed afgewerkt uit.
De Santa Cruz heeft verschillende bevestigingspunten, maar bijvoorbeeld niet op de bovenbuis. Mocht je hier een tas willen monteren, dan moet je dus voor een andere oplossing kiezen. Hij heeft dan weer wel een handig opbergvakje in de schuine buis, onder de bidonhouder. Deze gaat gemakkelijk open. De kabels lopen niet door het balhoofd, iets wat bij de meeste fietsen tegenwoordig wel het geval is. Maar bij een gravelbike vind ik dat niet zo belangrijk. En al helemaal niet als je met een elektronische SRAM-groep rijdt: dan heb je geen versnellingskabels, maar alleen remleidingen.
De voorvork, ik noemde hem al, is de RockShox Rudy Ultimate XPLR. Hieronder zit een spatbordje bevestigd – ik vind het wel een leuk gezicht. De vork heeft een veerweg van 40 millimeter, wat niet heel veel is. Misschien zou je met bredere banden hetzelfde comfort kunnen bereiken als met deze veerweg. Aan de andere kant heeft zo’n vork ook voordelen. Zo kun je hem gemakkelijk uitzetten, en ben je met iets meer druk (want smallere banden) op de snelle stukken waarschijnlijk sneller.
Of wat dacht je van én bredere banden, én een verende voorvork? In dat geval zou je nog extremer terrein aankunnen… Kortom, je hebt met deze voorvork wel degelijk andere en meer opties dan je met alleen een bredere band zou hebben.
Mix van groepsets
Mijn fiets is uitgerust met een dubbel voorblad. Hierbij passen banden tot 45 millimeter breed. Maar je kunt de Stigmata ook laten afmonteren met een enkel voorblad, in dat geval kun je tot 50 millimeter gaan. Niet extreem wijd, maar wel zeer degelijk. Op de testfiets zitten 45 millimeter banden, Maxxis Ramblers, met een licht profiel. Ze zien er snel uit, voor het lichtere terrein.
De groepset is een mix van SRAM Red en Force. Met Red-shifters en -remhoeven, maar een Force-derailleur en crankstel. De Red grepen liggen wat mij betreft beter in de hand dan de (oude) Force-grepen. Door bij de aandrijflijn voor Force te kiezen, kan de Amerikaanse fabrikant de prijs toch nog een beetje drukken.
De carbon Reserve 25|GR-wielen zien er prima uit. Stevig ook, dankzij de vorm van de velg: bij de aanhechting van de spaken zit meer carbon. Reserve komt trouwens uit de stal van Pon, net als Cervélo, Swapfiets, Lease a Bike en… Santa Cruz (en nog veel meer fietsmerken). Het is wel mooi om te zien dat ze al deze merken hun eigen identiteit laten behouden. Het stuur en de stuurpen tot slot zijn van Zipp, de zadelpen van Easton en het zadel van WTB.
Toch anders
Het wordt tijd om de fietsschoenen aan te trekken en de Santa Cruz mee te nemen naar de Limburgse heuvels. Ik spring op de fiets en rijd weg. Het eerste gevoel is dat ik vrij kort zit, hoewel ik ‘gewoon’ een framemaat M heb gekregen om te testen. Gelukkig is zoiets gemakkelijk op te lossen door een langere stuurpen te steken, of door een zadelpen met meer offset te nemen. (De pen die standaard op deze Stigmata wordt gemonteerd, heeft 0 graden offset.)
Behalve aan de houding, moet ik ook wel wennen aan de verende voorvork. Het rijdt echt wel anders dan zonder vering, vooral als je aanzet of met vaart door een bocht gaat. Maar goed, ik ben op dit moment nog niet eens op gravelwegen beland, ik ben heel benieuwd hoe de fiets daar straks aanvoelt. Voor nu schakel ik de voorvork nog even uit – en meteen voelt de fiets zoals ik dat gewend ben van een gravelbike.
Vlak voordat ik de eerste gravelstrook oprijd, schakel ik de vork weer in. Het is duidelijk, hier voelt de fiets zich thuis. Eerlijk is eerlijk, ik moet nog steeds wennen aan de voorvork, maar ik merk al dat het beter gaat. Zeker op iets grover terrein. De Stigmata is met 40 millimeter veerweg natuurlijk nog geen mountainbike, maar het is toch anders dan andere gravelfietsen. Ik speel wat met het aan- en uitzetten van de vork. Het is interessant om hierbij het verschil te voelen. Ik sprint een klimmetje op en duik weer naar beneden. Bochtje door en gas geven. De fiets lijkt er net zo van te genieten als ik. Hij stuurt lekker en doet precies wat je verwacht. Ja, deze Santa Cruz voelt goed.
Meer controle
Een van de lastigste afdalingen die ik ken in deze omgeving, over keien, ligt aan de zijkant van de Sint Pietersberg. Volgens mij was het er ooit verhard – maar daar is weinig van over, zeg maar. Op mijn eigen gravelfiets met 40 millimeter banden moet ik hier heel voorzichtig doen om controle over de fiets te behouden. Benieuwd hoe het gaat met de Santa Cruz Stigmata. Ik duik naar beneden en… ik voel meer controle dan normaal.
Eén-op-één vergelijken kan nooit, want de situatie is altijd anders. Bladeren, vochtigheid, modder, et cetera: zo’n afdaling ligt er elke keer net even anders bij. Toch heb ik volgens mij duidelijk meer controle dan op mijn eigen fiets. Aan de andere kant voelde ik op de 3T Strada Italia, die ik testte voor Fiets #5 van dit jaar, nog meer controle. Op die gravelbike, met 55 millimeter banden, kon ik gevoelsmatig nog sneller omlaag. Dus ja, ik denk zeker dat de verende voorvork helpt, maar tot op zekere hoogte.
Er zijn trouwens ook verschillende Stigmata-uitvoeringen zonder RockShox, ik schat in dat het ook zonder die verende voorvork een heerlijk fietsje is. Persoonlijk zou ik denk ik gaan voor een exemplaar zónder, maar ik ben dan ook niet zo van het extreme gravelen. Het mag best technisch zijn, maar ik hoef geen angst te hebben.
Met of zonder?
De fiets, zoals getest, weegt 9,7 kilogram inclusief bidonhouder en pedalen. Dat is niet bepaald licht, maar dat is voor een flink deel te wijten aan de voorvork – die alleen al weegt 1,2 kilo. Wissel je die in voor een gewone vork, dan bespaar je zo’n 800 gram, gok ik. Daarmee zou de fiets in de buurt komen van het gewicht van veel concurrenten.
Dan de prijs: de fiets zoals ik hem testte, is niet te koop bij Santa Cruz. Maar om je een idee te geven: als je hem laat afmonteren zoals deze testfiets, maar dan met een normale vork, dan kom je op 7.499 euro. Dit is volgens mij een goede prijs voor een fiets als deze. Een losse RockShox Rudy Ultimate XPLR kost zo’n 800 euro. Een Stigmata mét deze voorvork, maar dan net even anders afgemonteerd (met een enkel in plaats van dubbel voorblad), kost 8.299 euro. Voor de goedkoopste Stigmata betaal je trouwens 3.999 euro (afgemonteerd met SRAM Apex, zonder vering).
Al met al is de Santa Cruz Stigmata een lekkere fiets, onbekend maakt in dit geval zeker niet onbemind wat mij betreft. Hij oogt goed, en het is wel degelijk een merk met een prima track record – maar dan in het mountainbiken, dus wat dat betreft zit het ook wel goed. Ik had er in elk geval graag nog wat langer op rondgereden!
Specificaties Santa Cruz Stigmate
Prijs: € 7.499,- (excl. RockShox)
Frame en voorvork: Carbon / RockShox Rudy Ultimate XPLR
Gewicht: 9,7 kg (incl. bidonhouder, pedalen en RockShox)
Groep: SRAM Force / SRAM Red
Wielen: Reserve 25|GR, carbon
Banden: Maxxis Rambler, 45 mm
Zadel en -pen: WTB Silverado Fusion, Easton EC70
Stuur en -pen: ZIPP Service Course, aluminium
Maten: XS, S, M, L, XL, XXL
Lees meer op de website van Santa Cruz.
