Wat doe je aan knieklachten? Een lezer stuurde onderstaande vraag in over knieklachten op de Tacx. Waar komt het door en – belangrijker nog – hoe kom je er uiteindelijk weer van af? Fysio- en manueel therapeut Remco Ridder geeft antwoord.
Ik heb deze winter voor het eerst binnen gefietst op een fietstrainer. Twee keer per week op een Tacx Flux 2-smarttrainer met Zwift. Het bevalt me best goed. Maar na ongeveer een maand kreeg ik af en toe last aan de buitenkant van mijn linkerknie. Met buiten fietsen heb ik daar nog nooit last van gehad. De fiets en ook de afstelling daarvan zijn hetzelfde. Ik hoor vaak dat knieklachten ontstaan door een foute voetstand. Nou vraag ik me af of dat zou kunnen liggen aan mijn fietsschoenen, die inmiddels wat verouderd zijn, of dat ik misschien een beetje speling heb op mijn pedalen?
Wat zorgt voor klachten?
Als we kijken naar de factoren die de knieklachten kunnen veroorzaken, dan kunnen we twee belangrijke zaken eigenlijk al wegstrepen. Eén: de afstelling van de fiets is klaarblijkelijk niet veranderd en kan dus ook niet voor de ontstane knieklachten zorgen. Twee: als de schoenen én de afstelling van de schoenplaatjes gelijk zijn aan de schoenen waar je ook buiten mee fietst, dan kan ook die factor overboord. Dat je schoenen ondertussen wellicht wat soepeltjes of misschien zelfs wat uitgelubberd voelen, gaat echt niet ineens voor klachten zorgen. Bovendien is het zeer onwaarschijnlijk dat je klachten krijgt van te veel speling. Normaal gesproken zit het gevaar vooral in te weinig speling. In de trapbeweging wil je been zich op een bepaalde manier kunnen ‘richten’ en heeft je been een bepaalde vrijheid nodig. Als die natuurlijke vrijheid beperkt wordt en er een gedwongen beweging in een andere richting plaatsvindt, leidt dat meestal weer tot een compensatoire beweging op een andere plek, die op zijn beurt voor overbelasting zorgt.
Zo zie je vaak knieproblemen ontstaan omdat de heup een bepaalde draai nodig heeft, maar door een te vaste voetpositie die draai niet goed kan maken. Met als gevolg dat het tussenliggende gewricht, de knie, dit gebrek aan beweging gaat compenseren, wat vervolgens daar tot overbelasting leidt. Zorg dus altijd voor voldoende draaimogelijkheid op je pedaal! Dit doe je door voor schoenplaatjes met speling te kiezen. De speling zorgt ervoor dat de eventuele, veel voorkomende, gestoorde heupbewegingen – ook vanuit bekken en rug! – niet meteen voor klachten gaan zorgen, maar via de speling van de voet een uitweg kunnen vinden. Een beetje extra speling is dus geen enkel probleem. Dan blijven er nog maar twee variabelen over: de technische trainingsbelasting en je eigen fysiek.
Binnen is geen buiten
Wat je de laatste jaren, met de toename van het aantal zwifters, nogal eens hoort, is dat fietsen op een fietstrainer niet helemaal hetzelfde voelt als buiten fietsen op diezelfde fiets. En dat is natuurlijk ook zo. De invloed van onder andere de weersomstandigheden, de ondergrond en de dynamiek van een veranderende omgeving zijn onomstreden. Maar een ander ding dat soms ook voor een ander gevoel kan zorgen, is het feit dat je fiets vaststaat. En dan bedoel ik dat de bijbeweging waarbij de fiets van links naar rechts kan bewegen op de meeste fietstrainers niet kan plaats vinden. Dit zal in sommige gevallen
toch kunnen leiden tot een kleine, maar substantiële verandering in je totale fietsbeweging. Dit merk je echt goed als je op je fietstrainer staand probeert te fietsen. Dat is echt anders! En helaas kun je daar niet al te veel aan doen.
Zorg altijd voor voldoende draaimogelijkheid op je pedaal!
De fietstrainers uit het hogere segment hebben tegenwoordig wel een beetje bewegingsmogelijkheid naar de zijkant, maar dat haalt het niet bij ‘los’ fietsen. Zolang je fietspositie maar goed uitgebalanceerd is, zou dit niet snel tot klachten mogen leiden. Dan kan het natuurlijk ook nog zo zijn dat je andere trainingen doet dan je gewend was. Door de digitale programma’s word je misschien wel gestimuleerd tot anders of intensiever belasten. Zo merk je waarschijnlijk dat fietsen met hoge of lage RPM (bij hetzelfde wattage) nogal anders aanvoelt in je benen. Qua knieklachten kun je je dan beter richten op fietsen met een hoger toerental. Dat is een stuk minder belastend voor je gewrichten. Het is dus een beetje puzzelen met al deze informatie om te zien waar het lek boven gaat komen, maar bovenal vermoed ik dat de meest waarschijnlijke verklaring, en tevens de laatste grote variabele, voor je knieklacht te vinden is in je eigen lijf. Daarvoor dien je dan te rade te gaan bij een (sport)fysiotherapeut, (sport)arts of andere deskundige op dat gebied.