Een speciaal forum over wielen, naven, banden en aanverwante artikelen.

Spaaklengte steeds anders via rekentools

bertpleizier
Forum-lid
Berichten: 363
Lid geworden op: 24 sep 2005 20:50

bertpleizier 15 aug 2025 15:57

Beste allemaal,

Ik heb jullie hulp nodig bij het volgende: ik zoek de juiste spaaklengte voor het spaken van mijn nieuwe wielen. Via de calculator op de website van Sapim en die van o.a. Karl Stoerzinger kom ik elke keer op wat anders uit met dezelfde gegevens. Doet mij denken aan de wiskundesommen van vroeger: 2 x dezelfde som oplossen met 2 x een ander antwoord :lol:

De wielset wordt opgebouwd uit:
- Naven: Shimano 105 R7000 QR 32 gaats
- Velg: H Plus Son SL42 32 gaats
- Spaken: Sapim CX Ray J-bend
- Nippels: Sapim Polyax Aluminium
- Spaakpatroon: 3 kruis

Wie kan mij de exacte lengte van de spaken vertellen?
En hoe weet ik de lengte van de nippels? Is dat 12, 14 of 16 mm?

gaisdergerman
Forum-lid
Berichten: 2986
Lid geworden op: 11 jan 2008 12:05

gaisdergerman 15 aug 2025 19:39

De zogenaamde ERD (Effective Rim Diameter) wordt door elke fabrikant nét iets anders berekend. Dit geldt dus ook voor de verschillende spaakcalculators die je online vindt.

Daarom meet ik de ERD altijd zelf, zodat ik zeker weet dat ik een consistente waarde gebruik—ongeacht de bron. Mijn meting is inclusief de nippels, omdat die de effectieve lengte van de spaak beïnvloeden.

Bij velgen van DT Swiss gebruik ik soms wel hun opgegeven ERD en de bijbehorende calculator, omdat die doorgaans betrouwbaar zijn. Maar zelfs dan controleer ik het liever zelf.

Succes met meten!

bertpleizier
Forum-lid
Berichten: 363
Lid geworden op: 24 sep 2005 20:50

bertpleizier 15 aug 2025 20:14

Wat bedoel je met “mijn meting is inclusief de nippels”? Dat de ERD de binnendiamerer van de velg is zonder de nippels er af te trekken?

Meer je de ERD gewoon op met een rolmaat?

scottwilko
Forum-lid HC
Berichten: 5177
Lid geworden op: 23 feb 2005 20:44

scottwilko 15 aug 2025 21:34

Ik gebruik de DT-SWISS rekentool en haal daar een paar millimeter vanaf per spaak.
Als ik die lengte wel aanhoud, dan kom ik op het einde van de schroefdraad. Iets van 3 millimeter minder is bij mij altijd de juiste maat.

gaisdergerman
Forum-lid
Berichten: 2986
Lid geworden op: 11 jan 2008 12:05

gaisdergerman 16 aug 2025 07:59

Ik gebruik 2 afgknipte spaken van exact 20 cm en een beide uiteinde de gebruikte nippel. Elastiekje ertussen en dan enkel nog de afstand tussen de spaken meten met een lint.

Kan je aanraden om het boek van Roger Musson aan te kopen. Kost iets van een tientje en hier worden alle stappen van het spaken heel goed uitgelegd.

Op YouTube staan er overigens ook heel veel filmpjes om de spaak lengte te verbeteren.

baron062
Forum-lid
Berichten: 1205
Lid geworden op: 25 nov 2004 10:37

baron062 16 aug 2025 09:09

Ik gebruik de spaakcalculator van Stoerzinger en die vindt ik vrij accuraat.

12mm spaaknippels zijn het meest gangbaar, maar de nippellengte wordt niet meegenomen in de spaaklengte berekening bij Freespoke. In principe komt de top van de spaak op dezelfte plek uit bij verschillende nippellengtes, echter zijn ze af en toe makkelijk om een beetje te smokkelen.

Als ik door meten de ERD heb bepaald tel ik er nog 2x1.5=3mm bij op als compensatie voor de kophoogte van de nippel. Theoretisch kom je dan tot de onderkant van de zaagsnede in de nippel en maak je dus maximaal gebruik van de schroefdraad.

Afbeelding

Oppbogga
Forum-lid
Berichten: 1524
Lid geworden op: 23 feb 2012 14:14

Oppbogga 16 aug 2025 11:00

Zelf meten is weten!
De methode hierboven, met dat elastiekje, beschreven heb ik ook gebruikt voor mijn wielen.
...

Gebruikersavatar
Maatwielen
Forum-lid
Berichten: 473
Lid geworden op: 28 jan 2014 16:18
Contact

Gebruikersavatar Maatwielen 16 aug 2025 11:18

bertpleizier schreef: 15 aug 2025 15:57 Beste allemaal,

Ik heb jullie hulp nodig bij het volgende: ik zoek de juiste spaaklengte voor het spaken van mijn nieuwe wielen. Via de calculator op de website van Sapim en die van o.a. Karl Stoerzinger kom ik elke keer op wat anders uit met dezelfde gegevens. Doet mij denken aan de wiskundesommen van vroeger: 2 x dezelfde som oplossen met 2 x een ander antwoord :lol:

De wielset wordt opgebouwd uit:
- Naven: Shimano 105 R7000 QR 32 gaats
- Velg: H Plus Son SL42 32 gaats
- Spaken: Sapim CX Ray J-bend
- Nippels: Sapim Polyax Aluminium
- Spaakpatroon: 3 kruis

Wie kan mij de exacte lengte van de spaken vertellen?
En hoe weet ik de lengte van de nippels? Is dat 12, 14 of 16 mm?
Enkele opmerkingen van mijn kant:

- echt even de tijd nemen om alles zelf nauwkeurig te meten en de gegevens te verzamelen
- overweeg om messing nippels te nemen; die velg is vrij zwaar dus het nut van aluminium nippels zie ik niet
- kruis over 3 kan waarschijnlijk wel, maar kruis over 2 ligt meer voor de hand naarmate de flens van de naaf en de velg hoger worden (naarmate dus de afstand tussen de flens van de naaf en onderrand van de velg kleiner wordt). Je voorkomt daarmee een te grote spanning op het punt waar de spaak de nippel in gaat, met een hoger risico tot gevolg van spaakbreuk precies op dat punt. Bij velgen van goede kwaliteit is daar rekening mee gehouden, dwz dat de gaten in de velg zo geboord zijn dat de nippel al een beetje schuin staat in de richting van de spaakloop.
- in principe een zo kort mogelijke nippel nemen
- ik gebruik zelf deze spaaklengtecalculator: https://spokecalculator.qbp.com/spokecalculator/ (en dan kiezen voor 'enter hub/rim details manually'; de spaakgatdiameter is relatief zo onbelangrijk dat je die eigenlijk niet eens nodig hebt en in deze calculator dan ook niet eens genoemd wordt)
- voor het bepalen van de ERD: https://www.maatwielen.nl/Tips/Spaaklengte%20I.html -> die foto is een beetje misleidend want de koppen van de nippels worden daarop meegerekend in de ERD terwijl de spaaklengtecalculator die ik aanraad (https://spokecalculator.qbp.com/spokecalculator/) de koppen niet meerekent in de ERD; een spaakkop is circa 2 mm lang. De spaakcalculator van DT Swiss rekent de spaakkoppen trouwens ook niet mee in de ERD.
- voor het meten van de naaf: https://www.maatwielen.nl/Tips/Spaaklengte%20III.html
- in de informatie onder deze links heb ik het over een Excel-programmaatje, maar dat gebruik ik inmiddels zelf niet meer dus dat kun je negeren

Succes!

Groet,

Hans
Laatst gewijzigd door Maatwielen op 18 aug 2025 15:16, 2 keer totaal gewijzigd.

bertpleizier
Forum-lid
Berichten: 363
Lid geworden op: 24 sep 2005 20:50

bertpleizier 16 aug 2025 18:46

Ik verwacht de naven volgende week in huis te hebben. Dan kan ik beginnen met meten.

Gebruikersavatar
Maatwielen
Forum-lid
Berichten: 473
Lid geworden op: 28 jan 2014 16:18
Contact

Gebruikersavatar Maatwielen 25 sep 2025 11:00

baron062 schreef: 16 aug 2025 09:09 Ik gebruik de spaakcalculator van Stoerzinger en die vindt ik vrij accuraat.

12mm spaaknippels zijn het meest gangbaar, maar de nippellengte wordt niet meegenomen in de spaaklengte berekening bij Freespoke. In principe komt de top van de spaak op dezelfte plek uit bij verschillende nippellengtes, echter zijn ze af en toe makkelijk om een beetje te smokkelen.

Als ik door meten de ERD heb bepaald tel ik er nog 2x1.5=3mm bij op als compensatie voor de kophoogte van de nippel. Theoretisch kom je dan tot de onderkant van de zaagsnede in de nippel en maak je dus maximaal gebruik van de schroefdraad.

Afbeelding
Het gaat erom dat je weet of de ERD die je moet invoeren in je spaakcalculator mét of zonder de kop van de nippel is (of een deel van de nippelkop). De kop van een standaard nippel is circa 3 mm lang. Bij de spaakcalculator van DT Swiss bijvoorbeeld wordt een deel van de nippelkop wel meegerekend bij de ERD (als je die afbeelding goed bekijkt). Dus bij deze calculator meet je de ERD met spaaknippelkoppen en dan trek je er 2 x 1,5 of 2 x 2 mm van af. Als je dan alles goed meet en invoert komt het uiteinde van de spaak ongeveer halverwege de nippelkop of ietsjes verder. Het is altijd verstandig om naar boven af te ronden. Dus als de calculator op 271 uitkomt, neem dan 272 mm (een spaak met een lengte van 271 mm is ook erg lastig aan te komen).

Meer hier: https://www.maatwielen.nl/Tips/Spaaklengte%20I.html

Groet,

Hans

Plaats reactie