Ze zijn er nog. Gloednieuwe frames die al jaren over de datum zijn, nog niet opgeruimd zijn en stilletjes wachten op een berijder. Meestal is dat tevergeefs: de ‘shredder’ maakt onverbiddelijk gehakt van ze. We redden deze Vitus 992 van een gewisse dood uit het magazijn van de oude importeur Jan Janssen en bouwden hem op.
Tekst en foto’s: Menno Grootjans
Zo snel kan het gaan: nu is er geen Vitus meer te koop in Nederland en België, maar 14 jaar geleden, in 1992 won Sean Kelly Milaan-San Remo op een Vitus 992. Vóór Moreno Argentin en Johan Musseeuw. Kelly reed dat jaar voor de Spaanse formatie Lotus-Festina. Op zijn fiets prijkte de naam ‘Marcario’, de Spaanse distributeur van Shimano. Vitus leverde in die jaren haar frames voor tal van ploegen die niet altijd de naam van de constructeur op de fiets vermelde. Zo reden er fietsen met de naam van ‘Kas’ en France-Loisiers’ rond. Trouwens, de twee andere firma’s die toen lichtgewicht aluminium en carbon frames leverden, het eveneens Franse TVT en het Italiaanse Alan, voerden dezelfde strategie. Liefhebbers herkenden hun frames toch wel; in die jaren hadden zij het rijk alleen… Vitus bestaat anno 2006 nog, maar is vooral actief op de Franse markt. Het merk ressorteert momenteel onder Alvarez, een firma die al sinds 1950 bestaat en ondermeer Specialized naar Frankrijk haalde. De fietsen van Vitus worden tegenwoordig vooral in de eigen winkels van Alvarez (Bouticycle) verkocht. Kwam vroeger Vitus uit Saint-Etienne, nu worden ze vooral in het Verre Oosten geproduceerd. Eind jaren ’90 verzorgde Vitus nog de fietsen nog voor de Lotto-Mobistar ploeg; toen waren het carbon kaders.
Vitus is vooral bekend geworden door de in 1979 geïntroduceerde oer-aluminium ‘979’ fiets. Ver voordat merken als Cannondale en Klein met oversized aluminium modellen op de proppen kwamen, werd er in Frankrijk al volop met aluminium gewerkt. Echter, de legeringen in aluminium waren toen nog lang niet zo ver dat er al TIG-gelast kon worden. En dus werd er verlijmd. Bij de 979 waren de framebuizen helemaal rond met maximale doorsnede van 28,6 mm Ø. Het waren heerlijke fietsen, vooral omdat ze zo licht waren. We hebben twee jaar terug ( FIETS 2004-11) nog eens een nieuwe 979 kunnen wegen en meten en dan blijkt dat ze in vergelijking met de toen gangbare stalen frames zeker 500 gram lichter waren… De torsiestijfheid was met 68,5 Nm/º echter ook schrikbarend laag waardoor vooral zwaardere rijders regelmatig met een hartverzakking een Franse col afdaalden… De 979 kreeg in 1983 nog een opwaardering door de vervanging van de aluminium buizen door carbon buizen: de Carbon 9 kostte ƒ 3130,-. Omgerekend zo’n € 1400,-! De 979 –die de naam Dural meedroeg- kostte begin jaren ’80 ƒ900,-, rond de € 400,-. Een 992 frame kostte in 1992 ƒ1895,-, rond de €850,-. In FIETS 1992-9 stond een test van de 992, maar toen had het frame nog nokjes op de schuine buis in plaats van op de balhoofdbuis. Het bouwjaar van dit frame zal waarschijnlijk 1994 zijn.
Opgejaagd door de opkomende concurrentie vanuit Amerika en Taiwan –o.a. door Giant met haar Cadex modellen- moest Vitus ook met iets nieuws komen. Daartoe werd in 1992 de 992 geïntroduceerd. Nog steeds verlijmd 5086 aluminium, maar al wel oversized. ‘Ovoid’ noemden ze de aluminium buizen. Maximaal 38,5 mm doorsnede en bij het bracket en balhoofdbuis geovaliseerd. De balhoofdbuis is ook oversized evenals het bracket dat uit zichtbaar een gietstuk is. De staande achtervork is enigszins S-bended. De zadelpen wordt vastgeklemd middels een inbusbout die in de zadelpenlug bevestigd. De voorvork heeft een stalen balhoofdbuis met alu vorkpoten, meet 1 inch, heeft schroefdraad en is keurig geïntegreerd met het eigen balhoofdstel. Het frame is voor een jaren ‘90 model relatief licht: 1850 gram voor een maat 60, de voorvork weegt 615 gram. De torsiestijfheid – de doorbuiging van de balhoofdbuis- is 83,6 Nm/º, de bracketstijfheid 52,6 Nm/º en de voorvorkstijfheid 58,8 Nm/º. Deze waarden zijn prima, zeker in vergelijking met de 979.
Compleet met ondermeer een moderne Shimano Ultegra 10-speed groep, Bontrager Race Lite wielset weegt de 992 9 kilo. De zit- en balhoofdhoek meten resp. 73 en 72,5 º, de wielbasis ruim 98 cm. Om de fiets compleet te maken moet je even op zoek gaan. Eerst: de zadelpen is een maat 25,4 mm. En vindt die maar eens… Vroeger was er nog een model van Selcof in deze maat, maar die zijn nu vrijwel op. Maar gelukkig: bij een gewone stadsfiets vindt je deze maat ook nog en een grossier bood uitkomst. De mooie verchroomde 3TTT stuurpen in een maat 130 mm vonden we bij Van Tuyl en de pen past mooi bij het Pro XLT stuur. Wie opstapt merkt niet dat je op een ‘oud’ model rijdt. Gewoon, trappen, even wennen aan de ‘iele’ stuurpen, maar dan rij je ook zo weg. Geen herrie, alleen af en toe een ‘klonk’ als de ketting de alu achtervork raakt. De voorvork voelt wat stug en zwaar. Maar daar is het gewicht en het karakter van het oversized alu debet aan.
Net als een Citroen BX of een Renault 4 heeft de Vitus iets zeer eigenzinnigs wat de liefhebber ‘karakter’ noemt. Het fietsje glimt in de zon, de lugs en de buizen ogen lekker industrieel, de achterremkabel loopt mooi door de bovenbuis. Je ziet dat de 992 echt (op)gebouwd is uit buizen en verbindingsstukken. Iets dat je tegenwoordig ook nog ziet bij een Look en Time. En met een moderne 10-speed groep rijdt de Vitus nog gewoon vooraan in het peloton. Een prettige ‘upgrade’ zou een carbon voorvork zijn in combinatie met een AHead stuurpen. Dan kan de Vitus nog jaren mee.
Je hebt een probleem als de balhoofdlagers versleten zijn of als je een probleem met je voorvork hebt. De gewone specialist – en ook bij Janssen was alles op, al hangen daar nog een paar 992 en 797 frames- kan je niet verder helpen en via internet vonden we een adres in Canada ( www.giroposte.com) die nog spullen levert voor Vitus. Maar in Frankrijk zal nog voldoende te koop zijn. Tweedehands Vitus fietsen zie je nog wel eens op markplaats.nl en als inruilers bij fietsenzaken. De prijs is niet vast te stellen, maar voor zo’n €200,- heb je een mooie. Was de 992 begin negentiger jaren redelijk uniek, anno 2006 zijn voldoende TIG gelaste aluminium frames die lichter zijn en stijver.
