Mountainbiken wordt alsmaar populairder en vooral starters zien we steeds vaker op de routes verschijnen. Maar waar moet je allemaal op letten als je wil beginnen met mountainbiken? Waar kun je heen en wat trek je eigenlijk aan? Wij leggen het in vijf stappen uit.

Stap 1: de mountainbike

Mountainbikes zijn er in alle soorten en maten. Van vederlichte fietsjes die duizenden euro’s kosten tot fietsen met enorm veel vering en alles wat er tussen in zit. Wanneer je wilt beginnen met fietsen is het niet onverstandig om het eerst eens te proberen. Bij veel populaire mountainbikeroutes (zie stap 4) kun je fietsen huren. Zo kun je eens lekker een dag het bos in zonder honderden euro’s stuk te slaan.

Heb je besloten dat je het leuk vindt en een echte mountainbike wilt aanschaffen? Gaaf, maar waar moet je dan op letten? Ten eerste zijn er twee soorten mountainbikes. Fietsen met enkel voorvering, zoals sommige stadsfietsen ook hebben. Of een luxere variant met vering voor én aan de achterkant. Die laatste fietsen het prettigst. De vering zorgt ervoor dat je minder hobbels voelt en het helpt je ook makkelijker door de bocht en over lastiger terrein te sturen. Nadeel: zo’n veerelement is kostbaar. Een volledig geveerde fiets kost al snel 2000 euro of meer.

Zo veel? Mountainbiken hoeft gelukkig niet zo duur te zijn. Vanaf ongeveer 600 euro koop je al een heel nette nieuwe fiets. Deze heeft dan vering aan de voorkant en 29 inch wielen. Dit betekent dat ze net zo groot zijn als de wielen in je stadsfiets. Vroeger hadden mountainbikes veel kleinere wieltjes, 26 inch. Het nadeel hiervan is dat je simpelweg minder makkelijk hard gaat.


29 inch links, rechts zoals het vroeger was, 26 inch.

Schakelgroepen
Het frame – de basis van de fiets – is normaal gezien gemaakt van aluminium. Koop je een dure fiets dan kan het frame ook van carbon zijn. De belangrijkste onderdelen van een fiets zijn de verende voorvork, de remmen en de onderdelen waarmee je schakelt. De onderdelen zijn meestal van het merk Shimano of SRAM.

Een moderne mountainbike heeft alleen nog versnellingen aan de achterkant. Dat is makkelijk, want dan hoef je nog maar één hendel te bedienen en zo hoef je minder na te denken. De fiets heeft 11 of 12 versnellingen aan de achterkant. Schakelgroepen, zoals de hele set onderdelen bij elkaar heet, zijn er in verschillende kwaliteiten. Van betaalbaar tot duur heten ze:

Schakelgroepen van SRAM:
• SX (goedkoopst)
• NX
• GX
• X01 (AXS)
• XX1 (AXS)

Schakelgroepen van Shimano:
• Alivio (goedkoopst)
• Acera
• Deore
• SLX
• XT
• XTR

Wil je een fiets kopen die direct een aantal jaar mee kan zonder je druk te hoeven maken over hoge onderhoudskosten, dan raden we aan om een fiets met onderdelen van Shimano Deore of SRAM NX te kopen. Deze twee groepsets zijn gemaakt van degelijke materialen en bieden je alles wat je momenteel bij een mountainbike nodig hebt.

Een luxere (lees: duurdere) groepset is in basis vooral lichter. Het schakelen gaat vanaf het moment dat je op de knop drukt totdat de ketting op een ander tandwieltje licht vaak wat sneller en de levensduur van de onderdelen zijn meestal langer. Dat laatste is trouwens geen garantie: hele lichte spullen gaan zeker niet langer mee dan zwaardere basisonderdelen.

De voorvork
Een mountainbike zonder vering is bijna niet meer te vinden. De vering maakt het feitelijk een stuk makkelijker. Fijn dus! Een eenvoudige vork heeft binnenin een stalen veer, net als bij je auto. Bij luxere vorken wordt dit vervangen door olie en lucht. Een stuk lichter. Ook kun je dan meer instellingen zelf bepalen. Voor een beginner is dit direct behoorlijk ingewikkeld. De vorken met olie en lucht vind je meestal terug op fietsen vanaf ongeveer 1000 euro.

Waarom wil je zo’n olievork? Deze voorvorken dempen veel beter waardoor je minder door elkaar geschud wordt. Ook kun je zelf beter bepalen hoe goed de vork mee moet helpen. Dit kan namelijk per persoon en parcours behoorlijk verschillend zijn.
Remmen
Alle fietsen hebben tegenwoordig schijfremmen. Deze zijn er in mechanische uitvoering, met een kabeltje. Maar de meeste remmen werken op olie. Opnieuw, net als bij je auto: kies altijd voor een versie op oliedruk. Dit werkt beter.

Remschijven zijn de norm.

Waar koop ik een fiets?
Er zijn talloze fietswinkels en merken. Natuurlijk kun je een tweedehands fietsje op de kop tikken via ons forum of bijvoorbeeld Marktplaats en Findyourbike. Ook zijn er merken die louter online fietsen verkopen. Marktleider hierin is Canyon. Ook Rose en YT zijn grote spelers. Let op: deze fietsen zijn vaak lekker betaalbaar, maar je krijgt maar beperkt hulp bij het uitkiezen van het juiste model en de maat. Ook moet je de fiets nog (beperkt) monteren (uitleg). Enige technische kennis is dus vereist.

Weet je helemaal niets, dat is niet erg. Maar dan raden we aan om een goede wielerspeciaalzaak in de regio uit te kiezen en je nogmaals goed voor te laten lichten. Kies altijd de juiste maat, en niet toevallig een maatje kleiner omdat deze nog in de winkel staat. Smoesjes als ‘ik heb een maatje kleiner genomen want deze stuurt sneller’ gaan niet op. Als die maat kleiner de juiste was geweest dan was het niet ‘een maat kleiner’.

Stap 2: kleding

Zodra je een fiets hebt uitgekozen ben je helaas nog niet klaar. Nu kun je het zo gek maken als je wilt. Fietskleding is er in alle soorten en maten. Feitelijk zijn er maar drie dingen echt belangrijk.
Om ervoor te zorgen dat je niet valt wil je goede fietsschoenen en bijbehorende pedalen. Dit kunnen pedalen zijn waarmee je vastklikt aan de schoenen, of brede ‘platform schoenen’ met platte pedalen. Voor rondjes in Nederland werken klikpedalen meestal het beste.

Klinkt eng, vastzitten aan de fiets, maar hierdoor heb je veel meer controle en kun je niet zomaar van de trappers afschuiven. De beste pedalen zijn lekker betaalbaar. Shimano PDM-520 zijn al minstens 10 jaar hetzelfde en werken altijd en overal. Voor dik drie tientjes heb je een setje in huis. Schoenen zijn er van diverse merken. Van lichte, stugge schoenen tot modellen waar je makkelijk op kunt lopen. Net als de fiets moeten fietsschoenen goed passen. Neem liever iets ruimere dan juist strakke schoenen. Het is helemaal niet erg als je tenen lekker op en neer kunnen wiebelen.

Na de schoenen heb je een helm nodig. Ook deze zijn er in vele soorten (test) en vooral prijsklassen. Vanaf ongeveer 45 euro heb je een prima helm. Vaak zijn ze er in meerdere maten. Net als de schoenen hoeft een helm niet super strak te zitten. Zorg er wel voor dat hij niet van je hoofd kan schuiven wanneer je valt. Koop liever geen gebruikte helm. Je hebt maar één hoofd. Dat wil je met liefde behandelen.

Fietsbroek
Dit geldt ook voor je billen. Die moeten nog langer mee dan de dag van gisteren en dus wil je graag een fietsbroek aan. Een fietsbroek heeft een zeem, zo’n pamper die ervoor zorgt dat je veel lekkerder op het zadel zit. Ook na 3, 4 of 5 uur in het zadel. Fietsbroeken zijn er van ongeveer 20 tot meer dan 200 euro. Het grote verschil is vooral de kwaliteit van de zeem. De dikte van die lap maakt niet zoveel uit. Het gaat er vooral om hoe lang de zeem zijn stevigheid behoudt. Druk eens in de zeem wanneer je een broek gaat uitzoeken. Druk je er makkelijk doorheen, dan is het een vrij eenvoudige zeem. De meeste basisbroeken zijn geschikt om ongeveer twee uurtjes te fietsen. Ga je langer op pad, dan wil je meestal ook een luxere broek. In tegenstelling tot de helm en schoenen moet een fietsbroek wel strak zitten. Ja, wen er maar aan. Koop je hem te groot dan ga je schuiven op de zeem en zorgt de broek alleen maar voor ongemak in plaats van dat het je helpt.

De zeem is het belangrijkste.

Stap 3: kan ik mountainbiken?

Een veelgemaakte fout in Nederland is dat we, omdat we allemaal op de fiets naar school of werk rijden, ook wel even kunnen gaan mountainbiken. Nu zijn routebouwers hierop bedacht en zo zijn de meeste routes in Nederland vrij eenvoudig. Mountainbiken vereist duidelijk andere technieken dan zomaar een rondje door de wijk. Vooral de bewustwording hiervan is belangrijk. Diverse partijen hier, hier en hier bieden door het hele land cursussen aan. Denk bijvoorbeeld aan uitleg over je houding op de fiets, op tijd schakelen en hoe je moet remmen. Maar ook hoe je een wiel wisselt of je fiets goed schoonmaakt.

Stap 4: routes om te mountainbiken

Nederland is vol. We hebben allemaal onze hobby’s. Daardoor mag je op steeds minder plaatsen zomaar door het bos fietsen. In plaats daarvan worden speciale mountainbikeroutes aangelegd. Sommige liggen er al jaren, anderen zijn gloednieuw. In bijna iedere regio is er wel een mountainbikeroute te vinden. Deze zijn of gratis te berijden, of je hebt een speciaal vignet nodig. Meestal is zo’n sticker een heel jaar geldig en kost ongeveer 7-10 euro.

Op veel routes is een vignet verplicht.

Een overzicht van alle mountainbikeroutes vind je op mtbroutes.nl. De populairste zijn onder andere te vinden in Schoorl, Hellendoorn, de Drunense Duinen en verspreid over de heuvelrug. Zelf zijn we vaak te vinden op de route van Amerongen welke centraal in het land licht en voorzien is van talloze leuke afdalingen.

Stap 5: toertochten of competities

Ben je begonnen met fietsen en vind je het superleuk? Dan is een stapje verder misschien wel tof. Vooral in de winter zijn er wekelijks toertochten door het hele land. Vooral in het zuiden, de grensstreek tussen Zeeland en Limburg staat bekend om zijn talloze toertochten. Vaak zo’n 25 tot 45 kilometer lang en tussendoor een kop thee of snert. Over de bevroren hei, door de modder. Van singletrack naar singletrack. Een uitgebreide kalender vind je hier. Ook in de zomer worden dit soort tochten georganiseerd. Van korte toegankelijke ritten tot veel uitdagendere marathons. Dit zijn events die tussen de 50 en wel 200 kilometer lang kunnen zijn. Een kalenderoverzicht hiervan vind je hier.

Vind je het leuk om jezelf uit te dagen tegen anderen? Dan kun je misschien eens een wedstrijdje proberen. Door het land zijn er met name in de zomer diverse competities hier, hier en hier waar je eenvoudig en laagdrempelig in kan stappen om eens van de mountainbikesport te proeven.

Wil je doorstromen naar het echte werk, dan ben je verplicht je aan te sluiten bij een wielerclub. Zo kun je een wedstrijdlicentie aanvragen bij de KNWU en beginnen met koersen. Alle info daaromtrent vind je hier.