Eerste keer zelf een wiel bouwen

[gurb]

hoi,

Dan zijn er nog wel 2 beginnersfoutjes meer waar je de volgende keer op kunt letten.
Zo te zien ben je niet gelijk begonnen. ALs je kijkt naar de foto waar de wielen los op staan dan zie je dat bij het ventiel van het rechterwiel de spaken naar elkaar lopen. Dat is iet helemaal zoals het hoort. Nu heb je daar bij een wiel met relatief weinig spaken minder last van, maar zou je dit hebben gedaan bij een wiel met 36 spaken, dan ben je al wel meer aan het pielen om je pomp op het ventiel te krijgen.

Daarnaast moet je de eerste rij spaken aan beide kanten van buiten naar binnen laten vallen. Dan heb je de lastigste alvast gehad. Als je dan de laatste 2 rijen van binnen naar buiten laat vallen dan hoef je ze niet te buigen, zoals je nu wel hebt gedaan.

mvg
Rob

Dat eerste lijkt maar zo omdat het wiel iets gedraaid tegen de muur staat; kijk maar op de foto met mijn fiets, waar de ventielen op 6u staan (het wiel waar je het over hebt is het voorwiel). Ik heb daar in elk geval wel op gelet. (En ook op dat het logo op de naaf is uitgelijnd).
Het tweede weet ik zo even niet meer, ik heb de volgorde van Roger Musson aangehouden. Maar het buigen dat ik bedoelde had niet met het van binnen naar buiten of het kruisen an sich te maken hoor, meer dat het zonder spanning lastig was de naaf ver genoeg te roteren. Dan zijn voor je gevoel de spaken die de andere kant op gaan wijzen te lang om door de velg te krijgen. Maar is dus allemaal goed gekomen.

[Rob71]

Top. Goed gedaan dan

mvg
Rob

[matthiav]

Een vraag voor de experts hier. Ik ben een amateur-wielbouwer en heb ondertussen een tiental wielsets gemaakt, zowel voor mezelf als voor vrienden. Op ééntje na heb ik met geen enkele set problemen gehad. Het probleemgeval betreft een vriend van me, een boom van een kerel, 90 kg met een geschiedenis van spaakbreuken. Van een carbon wielset van Mantel heeft hij al tig spaken gebroken. Ik was er gerust in dat dit met een setje van mijn hand niet ging gebeuren, maar helaas. Ik moet er wel bijvertellen dat hij van het nonchalante type is. Dus als hij bij me langskomt met een "slagje in zijn wiel", dan staan er drie spaken volledig los.

Nu ben ik dus op zoek naar manieren om dit te voorkomen. Het gaat over een hoge carbon velg voor schijfremmen, achterwiel en met 28 spaken. Ik heb dus uit voorzorg al zeker niet op het aantal spaken bespaard. De gebruikte spaken zijn Sapim D-Light, waar ik persoonlijk zeer goede ervaring mee heb op de MTB. Die moeten dus ook sterk genoeg zijn voor zijn set, dacht ik.

De concrete vragen die ik hier heb gaan over de sterkte (en de fysica daarachter) van spaken. Intuitief zou ik denken dat hoe dikker een spaak is, hoe sterker deze is. De Sapim D-Light is een double butted spoke met 1.65 middenstuk, dunner dus dan de klassieke 2.0-1.8 butted spaak. Toch wordt deze specifiek aangeraden voor MTB. Opvallend, op de website van Sapim wordt voor racefietsen de Race (2.0-1.8) aangeraden in plaats van de D-Light, waarom? Ik zou denken dat spaken voor MTB sterker dienen te zijn.

In mijn zoektocht kwam ik al op deze interessante webpagina uit. Vooral die tweede tabel met sterkstes en fatigue life is interessant. De Sapim X-Ray steekt er hier met kop en schouders boven uit. Maar ik begrijp even niet waarom een bladed spake, die bovendien nog eens heel wat lichter is, zoveel sterker zou zijn. Het is me ook niet volledig duidelijk of 'sterkte' hier gaat over de maximale trekkracht (een kracht in het verlengde van de spaak) of de laterale verbuiging (kracht loodrecht op de spaak) die een spaak kan verdragen. Verhelderende inzichten zijn welkom

[TL@]

Sommige mensen maken alles stuk, daar kan je weinig aan doen.

Ik zou beginnen met een wiel met nog meer spaken, 32 of zelfs 36 en de spaakspanning tegen het maximum aan (met de band erop)

[Keezx]

@matthiav
Je verwart sterkte met duurzaamheid en bovendien wordt de "sterkte "aangegeven in N/mm2 en dat is niet de sterkte (whatever dat is) van de spaak , maar gerelateerd aan de doorsnede, het materiaal dus.
Het gaat natuurlijk altijd om de treksterkte, maar of het de rekgrens, dan wel breeksterkte is < Sapim mag het weten, buigsterkte is irrelevant bij spaken, ze worden uitsluitend op trek belast , als het goed is....
Spaken breken bijna altijd door vermoeiing en eerder als ze bij elke toer van het wiel van nul tot maximaal belast worden.
In het algemeen is dus niet de dikte van de spaken bepalend voor de duurzaamheid van een wiel...
Als een rijder het klaarspeelt om een achterwielspaak (links) van nul tot maximaal te belasten en vroegtijdig te breken, dan heeft dat wiel een configuratie van geometrie, aantal spaken en velg die niet past bij die berijder.
In de praktijk is het aantal spaken hier de bottleneck.... en zoals Tl suggereert , spaakspanning zo hoog mogelijk.
Is een berijder nonchalant , dan moet je de configuratie nog conservatiever kiezen...

Ik geef het voorbeeldje van 1 mijn sets wielen met Sapim Race opgebouwd, die zouden volgens de spcificatie nog geen 1 miljoen wisselingen overleven, dat is bij 30 km/uur pakweg 70 uur......
Dat setje heb ik al een jaar of 6 en pakweg 30000 km, dat is dus ruwweg 1000 uur, nog geen spaak gebroken, dus de configuratie is voor mij ruim voldoende...

[lugosi]

Voor iemand van 90kg die nonchalant is en al een voorhistorie heeft zou ik eerder 32 spaken in het achterwiel gebruiken.

Ik zou ook geen D-light gebruiken.

Je spreekt over spaken die losstaan, dat heeft niets te maken met de sterkte van spaken.

Keez heeft gelijk dat sterkte en duurzaamheid niet gelijk zijn aan mekaar.
Onder de tabel van het artikel dat je vernoemt staat overigens nog nuance ivm de absolute sterkte tov de dikte.

Om problemen te vermijden gebruik je dus meer spaken, sterkere spaken en optimaliseer je de spaakspanning.

(een bladed spoke is in feite gewoon een ronde spaak die plat gemaakt is, door deze bewerking wordt hij op die plaats sterker, meestal breekt de spaak echter niet op dit gedeelte maar bij de bocht of nipple en daar is ie dus niet sterker).

[Philippos]

Je hebt er nu niets aan natuurlijk, maar 28 spaken met D-Light voor zo'n iemand, is een beetje aan de lichte kant.

Je zit nu wel met een naaf en velg die voor deze aantallen gemaakt zijn.

Je kunt het nog een keer proberen met Sapim Race spaken en duimen. Andere optie is het verlies nemen en een 32 achterwiel maken...

[lawnmower]

28 spaaks kan prima. 3 kruis en ds en nds verschillende spaaklengtes gebruiken. Dat laat je calculator zien, maar vaak zie je dat als er maar 2mm verschil tussen zit, dezelfde lengte gebruikt wordt.
Interessant is, waar de spaken breken.
Op de flens, boven de nippel, of is het de nippel die breekt. Op basis daarvan kun je diagnose stellen. Is het straightpull? Staan de gaten in de velg onder een hoek, staan de gaten in het midden of off-center. Allemaal zaken die je even moet checken en als dat allemaal zo is, of je dan het wiel wel juist gevlochten hebt.
Nogmaals, 28 spaken is genoeg....als je maar goed bouwt. Overigens zou ik geen d-lights gebruiken persoonlijk. Dat is meer een mtb spaakje..

[matthiav]

Ok, bedankt voor alle tips alvast. De meeste tips had ik zelf al ter harte genomen (juiste spaakspanning, homogeen verdeeld, correcte spaaklengte etc.). Ik zal binnenkort kijken of ik nog een andere diagnose kan stellen als ik de wielen terug in mijn handen heb. Ik zal sowieso de ds spaken vervangen door Sapim Race spaken. Aangezien de d-light spaken specifiek voor mtb worden aangeraden dacht ik dat ze sowieso ook sterk genoeg zouden zijn voor de racefiets, maar daarin heb ik mij dus vergist? Dan blijf ik nog ergens met de vraag zitten waarom de d-light optimaal zou zijn voor mtb maar niet geschikt voor wegfiets.

[Maruss]

d-light is prima geschikt voor een racefiets, maar Sapim heeft de d-light in de markt gezet voor mtb en de nog iets lichtere laser voor de racefiets.

Bijvoorbeeld Tune bouwt wielen voor de weg met d-light spaken.

[matthiav]

Ik weet niet of het zuiver een kwestie van marketing is. In eigen documentatie van Sapim stelt men dat de d-light minder geschikt is voor racefietsen door de extreme trillingen van het wegdek. Dit is uiteraard minder het geval offroad en met de demping van een volumineuze mtb band. Blijft de vraag waarom een 2-1.5 spaak (Laser) en 2-1.8 spaak (Race) wél geschikt is voor de racer maar een 2-1.65 spaak zogezegd niet. Bovendien stelt men ook dat de d-light spaken uitstekend geschikt zijn voor disc brakes, terwijl er bij disc brakes toch grotere krachten op de spaken verhaald worden dan bij een velgrem zou ik denken.

Maar goed, ik heb me de afgelopen dagen nog eens goed ingelezen. Het boek van Musson had ik al, nu ook het bekende boek van Jobst eens doorgenomen. Ik ga de drive-side spaken vervangen door Sapim Race. Deze spaken zullen een groter deel van de radiale krachten opvangen, waardoor de non-drive side spaken minder belast zullen worden. Aan de non-drive side behoud ik de d-light spaken, de hogere elasticiteit tov Race spaken zou het loslopen van de nippels moeten voorkomen. En ook al is het niet volgens de regels van de kunst, voor de non-drive side spaken ga ik toch een thread locker gebruiken.

[hein69]

Hey allemaal,
Ik volg al een tijdje deze topic.
Nu ben benieuwd hoe het zal verlopen in de praktijk.
Een wielrichter,centreerbalk,spaakspanningsmeter aangeschaft en wachten op de bestelde spaken en nippels.
Een setje carbon velgen met dt swiss 240s naven tweedehands met shimanobody waarvan op het achterwiel 2 spaken en voorwiel 1 spaak is gebroken prijs was 170 € dus vind dit niet overdreven. Velgen zijn nog perfect in orde.De moeite om iets te proberen.
Nu is mijn vraag de spaken zijn van Sapim (Race butted spoke)Op de site van Sapim staat "Strength on middel section:1300N/mm2"wil dit dan de spaakspanning zijn die je moet hanteren bij de montage.Of hangt het af van welke zijde van het wiel.Ook al de spaakspanning van de andere spaken gecontroleerd en is toch wel aan de lage kant ongeveer rond de 600N.
Wie raad heeft alvast bedankt.