De Shimano XTR M9100 groepset lijkt in de verste verte niet op de groepsets die Shimano de afgelopen decennia voorschotelde. Nee, dit is pretty damn awesome!

XTR M9100 testen in Slovenië

Die groep is leuk en aardig, maar de omgeving vanwaar we verslag mogen doen is op z’n zachtst gezegd ook niet voor de poes. De Juliaanse Alpen in Slovenië, gevormd door de vele veldslagen die werden uitgevochten in de Eerste Wereldoorlog zijn adembenemend. Met uitzicht op de hoogste berg van het land, de Triglav (2864 meter) en de voetjes omhoog in de zon bekijken we de X, de T en de R. De R staat voor ‘race’ en zodoende focust Shimano met de nieuwe groep vooral op een brede groep racers. XTR moet geschikt zijn van crosscountry en marathon tot enduro gebruik. Belangrijkste veranderingen na twee jaar fulltime ontwikkelen met een wereldwijd team: Byebye voorderailleur (bijna dan), een nieuwe body standaard (alweer) en veel kleine doorontwikkelingen die het schakelgemak aanzienlijk verbeteren.

Techtalk

Een breed scala aan producten biedt Shimano, want er moet natuurlijk wel wat te kiezen blijven bij de grootmacht. Zo is de – nog steeds aluminium – crank verkrijgbaar in twee Q-factors, 162 en 168 millimeter en zijn de tandwielen verkrijgbaar vanaf 30 t/m 38 tanden. Om de tandwielen te wisselen heb je een speciale tool nodig die dezelfde vertanding heeft als de tool die je gebruikt om de Shimano Hollowtech II bracketlagers te wisselen. Ovale tandwielen zitten niet in het gamma en gaan er ook niet komen, zo vertelt Productontwikkelaar Henry Bosch. De terugkeer van Biopace laat dus nog even op zich wachten. Om niet nog meer klanten te verliezen biedt Shimano ook een dubbel versie in 38-28 vertanding aan. Vooral in de Scandinavische landen zit de 2×11 nog in zijn hoogtijdagen blijkt bij navraag.

De tanden op de kettingbladen zijn aangepast om meer geruisloos te werken en een aflopende ketting bijna onmogelijk maken. Ook de ketting is hierop aangepast. Hyperglide+ heeft Shimano deze ‘innovatie’ genoemd, waarbij de binnenste schakels van de ketting zijn afgeschuind waardoor je inderdaad een zeer geruisloze drivetrain krijgt. Een beetje ‘bikegeak’ moet je wel zijn als je hier opgewonden van raakt, maar de binnenschakels zijn inderdaad fraai vormgegeven.

Heb je twijfels of de ketting wel op zijn plek blijft zitten, dan heeft Shimano nu ook in hoogte verstelbare kettinggeleiders passend op alle mogelijke aansluitingen. Hyperglide+ maakt de aandrijving niet alleen stiller maar ook beter belastbaar. Meerdere keren tegelijk opschakelen onder belasting bijvoorbeeld is nu prima mogelijk zonder haperingen.

Designfestijn

Degelijk, tijdloos en vooral functioneel. Dat is hoe je de Shimano-producten over het algemeen kunt beschrijven. Sexy en cool staat blijkbaar niet in het Japans woordenboek. Tot nu, de M9100-achterderailleur is een waar vormgeeffeestje geworden vol hoekige gepolijste onderdelen en carbon opsmuk. De derailleur met grotere 13 tands derailleurwieltjes is verkrijgbaar in korte en lange kooi.

Kies je voor de nieuwe 10-51 cassette met maximaal bereik, dan heb je de langeslag derailleur nodig. Een twee kleinere 10-45 cassette werkt alleen met een korte kooi. Let op, beide zijn niet uitwisselbaar. 10-51 dus. Één tandje meer dan de concurrent en daardoor een bereik van 511 procent. Al is de keus om tot 51 te gaan niet gemaakt om het wedstrijdje ‘wie heeft de langste’ te winnen maar om gelijkmatige stappen tussen de verschillende kransjes te creëren. Zo is het verloop bij de laatste drie tandwielen nu steeds zes tanden, waardoor je bij het schakelen een prettig verloop hebt.

Getest en goed bevonden op de flanken van de Vsricpas kruipen we op de 51 richting het drielandenpunt met Italië en Oostenrijk. De Vsric, zeg maar gerust de Alpe d’Huez van Slovenië is DE te klimmen col met de racefiets. Van beide kanten 24 haarspeldbochten bezaaid met klinkers en kasseien en een gemiddelde stijgingspercentage van 9 procent is dit een must do op je bucketlist. Omringd door prachtige rotspartijen, loslopende koeien en geiten zijn we onder de indruk van de schakelprestaties van Shimano’s nieuwste creatie. Shimano heeft een enorme stap gemaakt in de ‘soepelheid’ van het schakelen. Waar de M9000-groep een harde ‘klik’ had bij het schakelen en de hendel je het gevoel gaf dat deze bleef hangen gaat het geheel nu vele malen soepeler en is qua gevoel heel vergelijkbaar met de SRAM-groepen.

Dank!

Eeuwig dankbaar mogen we ze zijn. De Russen die als krijgsgevangenen tijdens de Eerste Wereldoorlog jaar in jaar uit hebben gewerkt om de vele inmiddels verlaten bergweggetjes aan te leggen om de troepen zo hoog mogelijk in de toppen van dit grensgebied te krijgen. Niet alleen de Vsricpas hebben we aan hen te danken – duidelijk zichtbaar aan de houten Russische kapel halverwege de klim en dé trekpleister van de omgeving – maar ook paadjes die inmiddels zijn omgetoverd in bijzonder technische pretgeulen bergaf. Zowel in droog zonnig weer als in typisch Hollandse omstandigheden worden we gevraagd om de vernieuwde XTR-remmen te testen.

Op het eerste gezicht is vooral de ‘Race’ versie niet veel veranderd. Carbon remhendels, enkele zuigers, laag gewicht. Het gebruikelijke riedeltje. De trailversie daarentegen is volledig nieuw. De remkracht vergelijkbaar met de downhill georiënteerde Saint-remmen terwijl de looks en het gewicht wel XTR moeten blijven uitstralen. Het dubbele contactpunt van de remhendel op het stuur is een ‘gamechanger’ in het gevoel wat de remmen teruggeven. De respons is duidelijk ‘aan’ of ‘uit’ en doorknijpen of een sponzig gevoel is verleden tijd. Een kleine innovatie waar niemand eerder aan dacht maar een enorme verbetering qua gevoel. De XTR trail remmen zullen binnen niet al te lange tijd een nieuwe standaard zijn in de mountainbikewereld.

Twaalf min één

Dat racen niet alleen maar crosscountry of marathon is, lijkt ook doorgedrongen tot in Osaka. We worden met fiets en al gedropt in de Soa valley voor een dagje enduro. Traag omhoog en in rechte lijnen berg weer bergaf. Speciaal voor deze groep racers heeft Shimano een 11-speed groep op de markt gebracht. Say what? Juist. Dezelfde 10-45 cassette maar dan -1 en een bijpassende derailleur maken je groep 80 gram lichter. Bijkomend voordeel, de speciale 11-speed naaf is breder en daardoor creëer je een stijver achterwiel. Marginale verschillen voor een toerder, minimale winst voor een racer. Heb je eenmaal 11-speed gekozen dan is er geen weg terug meer. Geen van de benoemde onderdelen is uitwisselbaar met 12-speed.

Teslahubs

Klimmen doen we tot boven de boomgrens. Tijd om een jasje dicht te ritsen en de kniebeschermers omhoog te trekken voordat de afdaling kan beginnen. Een kudde berggeiten inspecteert inmiddels ook de groep. ze likken alles braaf schoon. Niet alleen de groep, ook mijn benen. Geit 1864 is duidelijk gecharmeerd van een paar gesoigneerde kuiten. Tijd om te gaan, voor het kaarslicht op tafel komt. De afdaling wordt ingezet en buiten rollende banden, flink wat geschuif op de stenen en massa’s windgesuis hoor je niks. Niets. De derailleur met clutchsysteem houdt de ketting strak op zijn plek en bovenal, de achternaaf zoemt niet. Geen geklik, geratel of gezoem. Scylence hub noemt Shimano het. Een geheimzinnig DT Swiss Ratchet-achtig systeem (maar dan net anders) keurig afgesloten in een onderhoudsvrije cartridge. Een naaf boordevol aangrijpingspunten, iedere 7 graden schiet je raak. Dat had een mooi geratel kunnen opleveren. Hoe ver we ook doorvragen, in welke taal dan ook, we krijgen de inhoud van de body niet te zien. De stilte in de afdaling en daardoor meer beleving zou de beweegreden zijn geweest achter het nieuwe stilte concept.

Zo’n stilteretraite is hartstikke leuk en rustgevend maar de nieuwe microspline standaard brengt ons toch de nodige kopzorgen. De -weeral- nieuwe bodystandaard is nodig om de cassette met 10 tanden te kunnen beginnen maar nu dus alleen nog maar bruikbaar met een bijpassende XTR-naaf of speciale body passend op alle naven met een DT Ratchet-systeem. We verwachten komend seizoen dan ook vooral XTR-fietsen met een SRAM cassette in de OEM markt te zien.

In de knoop

Van de eindeloze enduro trails in de Soa Valley eindigend bij de azuurblauwe gelijknamige rivier rijden we door naar verse trails aan de andere kant van Kranjska Gora. De enige bekende stad in de omgeving waar enkele dagen eerder nog een ISX downhill cup plaatsvond. Hier sluiten we onze introductie af op de Robetwisttrail. Vers gegraven voor de Enduro World Series die hier volgend jaar zullen neerstrijken en pas geopend voor mindere goden zoals wij. De regen verandert de ondergrond welke grotendeels bestaat uit leisteen en zand tot een fantastische glijbaan. Eentje waar de ietwat voorzichtige gids weinig raad mee weet maar waar uw reporter van dienst er graag nog velen van zou rijden (of glijden).

Zeer geslaagd!

Een extra ingecalculeerd risicootje meer of minder, wat hartslag verhogende momentjes en een perfecte gelegenheid om te schitteren voor de Shimano XTR-remmen maken het een zeer geslaagde introductie. Awesome! Shimano is helemaal back in business. Met een groepset die minstens net zo sexy is als die van de concurrent maar met het vertrouwde degelijke Shimano-gevoel moet het weer helemaal goedkomen bij de Japanners. En dat Slovenië en die Enduro World Series. Daar gaan we zeker nog terugkomen. Wat een natuur!