De laatste Gazelle Champion Mondial stamt van zo’n 20 jaar geleden. maar hij is terug, voor even. Fiets test de gloednieuwe jubileumeditie en spreekt enekel trotse eigenaren van het iconische origineel.

Icoon

De Gazelle Champion Mondial geldt in Nederland als een icoon. Er zijn er tussen 1969 en 1997 duizenden van gemaakt in diverse uitvoeringen; AA, AB, AA-Super, enzovoorts. Het is niet het laatste stalen frame dat in de Gazelle-fabriek is geproduceerd, dat waren tot 2002 modellen als de Demax en Special. Naast staal kwamen er ook aluminium, titanium en carbon raceframes op de markt. Het laatste model was de Silhouet, in 2012 werd de raceafdeling gesloten.

En nu is er dan toch weer een nieuwe Champion Mondial. De reden: Gazelle bestaat 125 jaar. Die verjaardag mag niet zomaar voorbijgaan. Het merk organiseerde allereerst een speciaal Champion Mondial Festival, waarin de iconische racefietsen en hun eigenaren centraal staan. De nieuwe Champion Mondial 125 geldt als kers op de verjaardagstaart. De fietswereld is flink veranderd sinds de laatste racer uit de fabriek in Dieren rolde. Gazelle focust zich tegenwoordig vooral op e-bikes. Maar de affiniteit met de racefiets is nog altijd voelbaar binnen het bedrijf. Let wel, Gazelle gaat géén racefietsen meer bouwen. De jubileumeditie is puur een ‘eerbetoon aan de liefhebbers van de Champion Mondial’. Aan deze fiets hoeft Gazelle geen geld te verdienen. Het sprak wel voor zich dat er een compleet nieuw stalen frame moest komen.

Het project is al een jaar of twee geleden opgestart. Een clubje (oud-)werknemers – een paar van de laatste ‘Gazelles’ die nog ervaring met racers hebben, inclusief een jongedame – hebben samen dit project gecoördineerd. Een uitdaging, want de fabriek heeft geen mogelijkheden meer om stalen frames te produceren. Er werd contact gezocht met fabrikanten in Nederland, maar uiteindelijk is er gekozen voor de firma in China die destijds ook de titanium V8 heeft geproduceerd. Die kan dat prima en zo blijven de kosten binnen de perken.

125 STUKS

De oplage van de nieuwe Champion Mondial is niet geheel toevallig 125. Het frame is van Reynolds staal: 85 stuks van Reynolds 853, en 40 van Reynolds 953. De buizen worden tegenwoordig nog steeds in Engeland geproduceerd. Er zullen vier maten zijn: 55, 57, 59 en 61 centimeter. Een 953 kost 1892 euro en de 853 1250 euro. Hij komt in drie kleuren: rood, wit en blauw. Elke fiets wordt geleverd met een gegraveerd balhoofdstel, in kleur meegespoten stuurpen en deels gespoten zadelpen.

Het 59 centimeter 953 frame dat wij kregen, was nog uit de eerste serie en is zeker nog niet af. Zo wordt de zadelpenlug nog aangepast, komt er een speciaal balhoofdplaatje, en nog een mannetje achter het bracket. Er komt eveneens een andere vork in: een Cervélo R5 – Cervélo behoort tot dezelfde groep als Gazelle, vandaar. Gazelle was en is fan van tapered. Dat zag je destijds al bij de Silhouet en dat zie je nu ook bij de Champion Mondial. Reynolds 953 is een rvs-set, 853 een zogenaamde seamless air hardening steel.

Om niet te diep in de materie te duiken: 953 is sterker, iets stijver en lichter dan 853. 953 kan prima worden gelast. Alleen Gazelle gebruikt de 953- en 853-set op haar eigen manier. Doel is zeker niet een extreem lichte fiets te produceren. Los zal een frame 1750 gram wegen, de voorlopig gemonteerde voorvork komt op 380 gram. Voor dit frame worden lugs gebruikt: er is een zadelpenlug en een balhoofdlug. De tapered onderkant, het bracket en de achtervorken zijn gelast. De staande achtervorken zijn met elkaar verbonden door een rechttoe-rechtaan remmannetje, de patten zijn rond. De staande buis is ook rond en meet 32 millimeter in doorsnede, de ronde bovenbuis 28,6 millimeter. De onderbuis is geovaliseerd en tussen de 32 en 39 millimeter in doorsnede. Ons model had nog geplakte decals, in de productieversie zal alles straks gespoten worden, en beschermd door blanke lak. De achterzijde van de 953 is verchroomd, die van de 853 gelakt.

Met Shimano 600

De Limburger J. Peeters is de winnaar van de NWB Ronde van Kessel Eik op 7 augustus 1983! Hij deed dat op een Champion Mondial, gekocht in 1976. De fiets is nog steeds helemaal origineel. “Afgemonteerd met Shimano 600, en destijds gekocht met wielen met bandjes. Je ziet het, ik heb hem nog steeds. Maar wegdoen? Voor geen goud. Oké, echte tochten rijd ik nu op een Specialized. Maar ik gebruik hem nog wel, vooral binnen, op de rollen. En vandaag ga ik samen met mijn vrouw de retrotocht rijden.”

Een opknapper

De 31-jarige Taco de Jong uit Utrecht is bijna de jongste op het festival: Hij kocht zijn Champion Mondial uit 1975 voor een paar tientjes op Marktplaats. “Omdat ik van stalen fietsen houd. En daar hoort een Gazelle zeker bij.” Hij heeft hem sinds vijf jaar. “Ik heb hem wel laten opknappen. De lak was nog goed, maar er moest nog wel wat aan gebeuren. Ik heb er een leren Brooks-zadel met bijpassend bruin stuurlint opgezet. De Shimano 600-groep doet het prima.” Taco rijdt er mee, maar niet elke dag. “Vind ik zonde. Ik houd ‘m graag in deze staat.”

Sprinter

De nieuwe Champion Mondial is zeker geen een-op-een-replica geworden, dat was ook nooit de bedoeling. Wel moest het een echt koerswaardig frame worden. Het feit dat er geen nieuwe Gazelle-racers meer zullen volgen, doet daar niets aan af. Moet deze Champion Mondial aan de muur? Nee, het zou zonde zijn om hem alleen maar als een verzamelobject te zien. En dat hoeft ook niet: hij rijdt namelijk als een trein. Zo een die pakweg tussen Arnhem en Zwolle spoort en stopt op het station van Dieren. Geen Intercity, maar zo’n fijne comfortabele Sprinter. Technisch klopt de stalen racer prima. De torsiestijfheid van dit prototype is bijna 100 Nm. Alles past, de geometrie is netjes allround. In onze afmontage met Super Record weegt hij krap 7,5 kilogram. Dat is mooi, want dat haalden de oude fietsen bij lange na niet.

Zo zie je maar weer dat niet alleen het frame bepalend is voor het uiteindelijke gewicht. Ook zaken als de voorvork, stuurpen en de onderdelen dragen veel bij. Het is geen ‘echte’ Champion Mondial, wel de nieuwe Champion Mondial. Qua rijden heeft deze fiets meer weg van nieuwe stalen racers als Jaegher, Braun of Blacksmith dan van het origineel. Hij is superstrak en dat kunnen wij alleen maar toejuichen. De racer is alleen leverbaar op bestelling, waarbij je ook moet worden ingeloot.

A Lugs
B Rechte bovenbuis
C Volledig carbon voorvork

Oppoetsen en rijden maar

De Champion Mondial AA Super van Karsten Posthuma is een vreemde eend in de bijt. Het aero frame is uit 1983, met monostay, aero staande vork en derailleurhendels op de onderbuis. Hij werd destijds gebruikt door de renners van de Amstel-ploeg. “Er zijn er niet veel van gebouwd, en die er waren zijn vaak gescheurd. Ik heb meerdere Gazelles, maar deze vond ik altijd al interessant. Gelukkig kwam ik de fiets, afgemonteerd met Campagnolo, tegen op Marktplaats. Oppoetsen, andere bandjes en klikpedalen. En rijden maar.”

Hij zag er vreselijk uit

In volle glorie: de 1973 Grand Sport van Ruud van Vugt. Geen ‘koersfiets’, maar een echte sportfiets. “Ik heb thuis nog een Champion Mondial, maar deze vond ik leuker voor deze dag.” Ruud kocht ’m een paar jaar geleden voor 175 euro. “Hij zag er vreselijk uit. Ik heb alles gedemonteerd, gepoetst en heel veel gepolijst en geschuurd. Alles bij elkaar kostte me dat drie weken.” De fiets heeft een mix van Suntour, Maillard, Weinmaan en Stronglight voor de ‘aandrijving’, een San Marco-lookalike Brave Classic-zadel en het pronkstuk: de stalen Titan-stuurpen. “Het kostte veel moeite om die weer glimmend te krijgen. Maar nu kan ik mijn haren erin kammen.” Moet hij wel even zijn petje afdoen.

Ik heb ‘m net!

“Ik heb hem eigenlijk pas sinds afgelopen woensdag. Gekocht op Marktplaats.” Anita Haijma is samen met haar man – ook Gazelle-rijder – gewoon gezellig een dagje uit. Ze runnen samen een tweewielerwinkel in Stiens, Friesland. “En uiteraard verkopen we daar ook Gazelles. Vooral e-bikes.” Ze merken wel dat de vraag toeneemt naar klassiekers. Zelf heeft ze een AA-Special uit 1983, met Shimano en Mavic. “Maar het is vooral hobby. We houden van fietsen en vinden dit een mooi evenement. Daarom heb ik de fiets ook gekocht. We gaan zo de vijftig kilometer fietsen.”